Anh Nguyễn Văn Trỗi quê ở Điện Bàn, Quảng Nam. Khi lớn
lên, chứng kiến cảnh nước mất nhà tan, anh đã giác ngộ và tự nguyện xin vào hoạt động cách mạng với mong muốn
là đấu tranh cho nền hoà bình của dân tộc, bởi hơn ai hết, chiến tranh-đối với
anh là nỗi kinh hoàng và đau thương nhất đem đến cho dân tộc Việt Nam. Anh luôn
nghĩ rằng, phải chiến đấu với kẻ thù thật quyết liệt, dù phải hy sinh cả mạng
sống mới mong giành được hoà bình cho Tổ Quốc Việt Nam. Lý tưởng sống ấy của
anh đã gợi cho chúng ta rất nhiều bài học, nhưng có lẽ bài học chủ yếu của
“Sống như Anh” là bài học về chủ nghĩa anh hùng cách mạng, về chủ nghĩa yêu
nước cao cả; cái đẹp chủ yếu của “Sống như Anh” là cuộc đời của người anh hùng
được kể và ghi lại bằng một hình thức nghệ thuật hết sức giản dị và vô cùng xúc
động. Hơn nữa, về mặt ngôn ngữ, trong “Sống như Anh” còn là bài học về ý thức
và mức độ. Ở đây không một cái gì có thể xem là thừa, là lạm dụng, tất cả chỉ
vừa đủ để ta biết được, cảm nhận được, tuyệt nhiên không giải thích hay lý giải
dài dòng. Như tác giả Đào Thản đã viết: “Bức tranh xã hội và đấu tranh cách
mạng trong “Sống như Anh” rộng lớn, đầy ánh sáng và màu sắc, là thiên anh hùng
ca. Và tình ca thời đại tuyệt diệu ấy chỉ gói ghém vỏn vẹn trong hơn hai trăm
trang sách. Hết sức tiết kiệm ngôn ngữ, nói ít mà ý nhiều, gây ấn tượng mạnh
mẽ, sâu xa và dạy ta nhiều bài học lớn, đó chính là đặc điểm quý giá nhất của hình
thức ngôn ngữ tác phẩm. Đọc xong “Sống như Anh”, ta thấy còn khao khát đọc nữa;
đọc đi đọc lại vẫn thấy hấp dẫn như mới, vẫn tìm thêm được những cái hay".
“Sống
như Anh” một tác phẩm mà theo nhà thơ Tố Hữu "... Nếu chỉ kể riêng về
anh Nguyễn Văn Trỗi thôi quyển sách cũng đủ đẹp, bởi vì nó rất thực, nó cho
chúng ta hiểu được con người ấy đã sống, suy nghĩ và hành động như thế nào đối
với kẻ địch, yêu thương như thế nào đối với đồng chí mình, giai cấp mình.Nhưng
quyển truyện không chỉ nói về anh. Chúng ta mong tìm thấy trong truyện này
không phải chỉ là con người, chỉ là câu chuyện về một con người; một cá nhân,
dù cho cá nhân đó anh dũng đến mức nào, đẹp đẽ đến mức nào. Điều chúng ta muốn
biết nhiều hơn là cái gì đã tạo ra con người ấy. Nếu nói về một con người,
chúng ta muốn hiểu con người đó sống và suy nghĩ như thế nào đã đành, chúng ta
lại muốn hiểu con người ấy tìm thấy sức mạnh của mình ở chỗ nào, và đây mới là
điều quan trọng hơn cả. Chúng ta muốn hiểu tập thể anh hùng nào đã đẻ ra những
cá nhân anh hùng. Thật ra, không bao giờ chúng ta hiểu được một con người thật
là anh hùng nếu chỉ biết riêng người đó. Người anh hùng, người anh hùng mới của
thời đại chúng ta chỉ có thể có trong những tập thể vĩ đại. Bởi vì chủ nghĩa
anh hùng của chúng ta là chủ nghĩa anh hùng cách mạng, chủ nghĩa anh hùng quần
chúng. Và cũng chỉ có chủ nghĩa anh hùng đó mới có giá trị lớn, có sức chiến
đấu, có sức chiến thắng mạnh mẽ. Cuộc đấu tranh cách mạng của chúng ta là sự
nghiệp của quần chúng, sự nghiệp ấy đầy đau thương, hy sinh gian khổ nhưng nhất
định thắng và thực tế là đang thắng. Cho nên chúng ta muốn tìm thấy hình dáng
những con người quần chúng trong thực tế đang chiến thắng và nhất định chiến
thắng.....", . "Sống như Anh" thật là một thiên anh hùng ca lớn, một bài
ca lớn của dân tộc ta, của đồng bào miền Nam, trong thời đại hiện nay, thời đại
cách mạng chống chủ nghĩa đế quốc, đặc biệt là chống đế quốc Mỹ. Nó sẽ góp phần
không nhỏ cắt nghĩa thêm cho chúng ta và cắt nghĩa thêm cho những ai chưa hiểu
vì sao chúng ta dám đánh và có thể đánh thắng đế quốc Mỹ, như chúng ta đã giành
được thắng lợi hiện nay
Con người Nguyễn Văn Trỗi luôn luôn có thái độ anh
hùng, bình tĩnh và cũng rất thông minh trong mọi trường hợp phải đối phó với
những thủ đoạn tàn ác cũng như lừa bịp mua chuộc của kẻ thù. Con người đó luôn
luôn biểu lộ một phẩm chất đặc biệt, rất vững vàng, không một lúc nào, cũng
không một câu nói nào tỏ ra là người công nhân dũng cảm đó cảm thấy mình đứng
thấp hơn kẻ địch, cảm thấy mình bị lỗi lầm, cảm thấy mình có gì hồi tiếc trong
cuộc đời chiến đấu của mình. Ngay cả những lúc bị tra tấn, bị đè xuống đất, bị
điện giật lăn ra, ngay cả những lúc chân anh bị thương tật không đứng vững nữa,
con người đó, trước mắt kẻ địch, lúc nào cũng giữ được một tư thế rất hiên
ngang.
Còn theo Tiến sĩ Đặng Thai Mai thì : “Sống
như anh là một tác phẩm tốt, một tác phẩm hay. Đọc tập sách không trang nào là
không khóc nhưng cũng không trang nào thấy buồn. Đây không những là những giọt
nước mắt buồn nản, bi đát. Đây là những giọt nước mắt nồng nàn, chan chứa những
tình cảm lành mạnh, tích cực”
"... Bài học chủ yếu của “Sống như
Anh” là bài học về chủ nghĩa
anh hùng cách mạng, cái đẹp chủ yếu của “Sống như Anh” là cuộc đời của người anh hùng được
kể và ghi lại bằng một hình thức nghệ thuật hết sức giản dị và vô cùng xúc
động. Các nhà làm công tác phê bình lý luận văn học đã khẳng định điều này.
Bài học bao trùm về sử dụng ngôn ngữ trong
“Sống như Anh” còn là ý
thức về mức độ. Ở đây không một cái gì có thể xem là thừa, là lạm dụng; tất cả
chỉ vừa đủ để ta biết được, cảm được, tuyệt nhiên không giải thích hay thuyết
lý dài thêm - dù chỉ là một câu - ngay cả ở những nơi người ta có quyền và
thường hay làm như thế. Bức tranh xã hội và đấu tranh cách mạng rộng lớn, đầy
ánh sáng và màu sắc, thiên anh hùng ca và tình ca thời đại tuyệt diệu ấy chỉ
gói ghém vỏn vẹn trong hơn ba vạn chữ. Hếtsức
tiết kiệm ngôn ngữ, nói ít mà ý nhiều, gây ấn tượng mạnh mẽ, sâu xa và dạy ta
nhiều bài học lớn, đó chính là đặc điểm quý giá nhất của hình thức ngôn ngữ tác
phẩm. Đọc xong “Sống như Anh”,
ta thấy còn khao khát đọc nữa; đọc đi đọc lại vẫn thấy hấp dẫn như mới, vẫn tìm
thêm được những cái hay".
Các em hãy xem
như cuốn sách là cẩm nang về tinh thần dũng cảm đó. Hãy đọc và cảm nhận được
tất cả sự bất khuất kiên cường, để thấy được họ là những người vĩ đại trong sự
nghiệp kháng chiến của dân tộc.
Sách
hiện có tại tủ sách Kim Đồng của thư viện trường THCS Tân Thủy chúng ta với ký
hiệu kho là : KĐ/757.
Cuối cùng cô xin chúc các em học tập thật tốt
để có kết quả cao trong kỳ thi học kỳ sắp tới.
Hình tượng Nguyễn Văn Trỗi
